Η ΕΕ προχώρησε στη δημιουργία έκτακτου μέσου χρηματοδότησης με στόχο την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της οικονομίας του ενιαίου οικονομικού χώρου. Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ) που προϋπολογίστηκε στα €1,233δις συνδέθηκε άρρηκτα με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και οροσήμων και επιδιώκει μεταξύ άλλων την μετατροπή και ενίσχυση της Κύπρου ως κράτος δικαίου, διαφάνειας και λογοδοσίας με ισχυρούς μηχανισμούς πάταξης της διαφθοράς.
Η διασφάλιση της εκταμίευσης της χρηματοδότησης του σχεδίου θα εξαρτηθεί απόλυτα από την έγκαιρη επίτευξη των οροσήμων και στόχων που έχουν τεθεί σε κάθε μια από τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται. Στον τρίτο άξονα, από τους πέντε συνολικά, που ασχολείται με την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας περιλαμβάνονται και επενδύσεις σε σχέση με τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.
Συγκεκριμένα αναμένεται η ψήφιση των βασικών νομοσχεδίων που αφορούν:
-
Την αντικατάσταση του Ανωτάτου Δικαστηρίου με ένα Συνταγματικό Δικαστήριο και ένα Ανώτατο Δικαστήριο όπως προνοείται στο Κυπριακό Σύνταγμα
-
Τη δημιουργία ενός δευτεροβάθμιου εφετείου διαχωρισμένο σε τμήματα
Τα νομοσχέδια αυτά είχαν εγκριθεί από το Υπ. Δικαιοσύνης, την Νομική Υπηρεσία και τον ΠΔΣ και είχαν κατατεθεί στη Βουλή. Το ζήτημα της μεταρρύθμισης είναι υψίστης σημασίας , αντανακλά την εικόνα της δικαιοσύνης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και επηρεάζει την εμπιστοσύνη του πολίτη στους θεσμούς. Γι’ αυτό καθίσταται επιτακτικής ανάγκης να ψηφιστεί και να τεθεί σε εφαρμογή.
-
Την ίδρυση και λειτουργία Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου
Το σχετικό νομοσχέδιο κατατέθηκε και εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής. Το Εμπορικό Δικαστήριο θα αποφασίζει σε πρώτο βαθμό επί εμπορικών διαφορών κάτι που κρίνεται αναγκαίο για την ταχεία εκδίκαση των διαφορών αυτών και ως εκ τούτου θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου ως κέντρο παροχής ποιοτικών υπηρεσιών και κέντρου προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, συμβάλλοντας προς την μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου.
-
Την τροποποίηση του Περί Δικαστηρίων Νόμου για την επέκταση των κλιμάκων δικαιοδοσίας του Ανώτερου και του Επαρχιακού Δικαστή ως επίσης και νέας ειδικής δικαιοδοσίας εκδίκασης διαφορών που προκύπτουν από ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα.
Το σχετικό νομοσχέδιο αποσκοπεί στην επίλυση του προβλήματος των καθυστερήσεων εκδίκασης των υποθέσεων αφού παρατηρείται πως αριθμός υποθέσεων είναι που συσσωρεύεται σε αυτές τις δικαιοδοσίες. Από την άλλη όμως σημειώνεται πως η ψήφιση αυτούσιου του νομοσχεδίου ίσως προκαλέσει προβλήματα που θα σχετίζονται με την ορθή απονομή της δικαιοσύνης αφού πρωτοδιοριζόμενοι δικαστές χωρίς εμπειρία θα καλούνται να εκδικάσουν υποθέσεις μεγάλης οικονομικής εμβέλειας αλλά και πολυπλοκότητας.
-
Τη ψήφιση του νόμου Σύστασης και Λειτουργίας Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς
Εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής δύο ξεχωριστά νομοσχέδια τα οποία παρουσιάζουν προβλήματα σε σχέση με την φιλοσοφία αλλά και την στρατηγική τους. Η εισαγωγή των νομοθετημάτων αυτών θα πρέπει να είναι κατ’ ουσία αποτελεσματικά που στόχο θα έχουν την εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς αλλά παράλληλα να ενισχύουν το κοινωνικό αίσθημα εμπιστοσύνης.
-
Τη νομοθετική ρύθμιση του lobbying και θεμάτων ασυμβίβαστου προς αποτροπή δημιουργίας συνθηκών που ευνοούν φαινόμενα διαφθοράς
Το ως άνω νομοσχέδιο σκοπεύει στην εξασφάλιση της διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων με απώτερο στόχο την αποτροπή δημιουργίας συνθηκών που ευνοούν την εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου ρυθμίζονται επίσης θέματα όπως το ασυμβίβαστο αξιωματούχων, μελών της κρατικής υπηρεσίας ή οργανισμού του ευρύτερου δημόσιου τομέα και εργαζομένων προς όφελος αξιωματούχου με την ιδιότητα προσώπων που μπορούν να εμπλακούν στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων, καθώς και το χρονικό διάστημα που θα πρέπει να παρέλθει από την ημέρα που τερματίστηκαν οι υπηρεσίες τους.
-
Τη ψήφιση νόμου που προστατεύει τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος ή που αποκαλύπτουν στοιχεία και πληροφορίες που σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς (Whistleblowers).
Το νομοσχέδιο που εκκρεμεί βασίζεται στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία και στοχεύει στη δημιουργία του θεσμικού πλαισίου με στόχο οι whistleblowers να διαδραματίσουν ρόλο στον εντοπισμό της διαφθοράς, της απάτης, της κακοδιαχείρισης και άλλων παραβάσεων που απειλούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, τη δημοσιονομική ακεραιότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και ασφαλώς το κράτος δικαίου.
Η έγκριση του Σχεδίου θα γίνει από την Ε.Ε. ενώ η διασφάλιση της εκταμίευσης των πόρων θα εξαρτηθεί απόλυτα από την έγκαιρη επίτευξη των στόχων που θα τεθούν για κάθε μια από τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το Σχέδιο.
Καθίσταται λοιπόν αδήριτη ανάγκη η ψήφιση των ως άνω μεταρρυθμίσεων και απαιτείται η συνεργασία των Θεσμών και επίτευξη συναίνεσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και για τη δημιουργία εκείνων των συνθηκών που να μπορούν να σταθούν στην Ευρωπαϊκή Έννομη Τάξη.
Γιώργος Τ. Χριστοφίδη
Δικηγόρος
Mέλος Διδακτικού Προσωπικού
Πανεπιστημίου Frederick-
Αντιπρόεδρος ΠΔΣ
